T.C. Mİllî Eğİtİm BakanlIğI
KIRIKKALE / KESKİN - İbn-i Sina Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi

18 Mart Deniz Muharebesi ve Zaferi

18 Mart Deniz Muharebesi ve Zaferi; Birleşik Filo için hazin, Boğaz'ın savunucusu Türkler içinse övünç ve gurur ile anımsanacak birçok olayın cereyan ettiği bir muharebe olmuştur. O gün, burada yaşanan kahramanlıklar, fedakarlıklar menkıbesel nitelikler kazanarak, zenginleşerek, efsaneleşerek bugünlere gelmiştir.

 

Her ne kadar 18 Mart Deniz Muharebesi olarak anılsa da aslında bugün taraflardan yalnızca biri deniz kuvvetiydi. Cevat Paşa Komutasındaki Çanakkale Boğazı ve çevresinin savunmasından sorumlu Müstahkem Mevkiinin emrindeki kuvvetler 2. Ağır Topçu Tugayı ile Erenköy Ağır Topçu Bölge Komutanlığı ve 9. İle 11. Piyade Tümenleri olup, 3. Kolordu kuruluşunda yer alsa da Eceabat'ta genel ihtiyatta bulunan Kurmay Yarbay Mustafa Kemal komutasındaki 19. Tümen'e de emir verme yetkisindeydi. Komutanlığın en güçlü topları 16.900 ve 14800 metre menzilli olan 355/35 ve 240/35'lik toplardı. Bunlardan da altı tane 355/35 (2 tanesi Anadolu Hamidiye, 2 tanesi Çimenlik ve 2 tanesi Rumeli Hamidiye'de olmak üzere) ve 17 tane 240/35 vardı. Diğerleri yirmi ikilikti ve menzilleri 7.000-8.000 metre idi.

 

Birleşik Filo ise en genci 1913 yapımı Queen Elizabeth ile yaşları 8-20 arası değişen erken dretnot gemilerden, toplam 3 tümenden, oluşuyordu. Amiral de Robeck'in bizzat komuta ettiği 1. Tümen, Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson muharabe gemileri ile Inflexible muharebe kruvazörü gibi filonun en güçlü gemilerinden oluşturulmuştu. 2. Tümen' de 8 İngiliz gemisi mevcuttu; Ocean, Irresistible, Albion, Vengeance, Swiftsure, Majestic, Canopus, Cornwallis. 3. Tümen ise Suffren, Bouvet, Gaulois, Charlemagne Fransız gemileri ile, Triumph ve Prince George İngiliz gemilerinden kurulmuştu.

Harekat Planında Çanakkale ve Kilitbahir'deki merkez tabyalar ile mayın bölgesini koruyan bataryalar ve seyyar topların susturulması amaçlanmıştı. 1. Tümendeki İngiliz gemileri Merkez Tabyaları (Anadolu Hamidiye, Çimenlik, Rumeli Mecidiye, Rumeli Hamidiye ve Namazgah Tabyaları) susturacak, ardından 3. Tümendeki Fransız gemileri bu hattı takiple orta bölümdeki tabyaları (Rumeli Mesudiye, Yıldız ile Dardanos ve Akyar/Cevat Paşa) ateşle baskı altında tutarken ilk hattaki gemiler merkez tabyalara egemen olmaya başlayınca Fransızlar, bunları geçerek merkez tabyalara kapanacak ve yok edecekti. Türk seyyar topları yüzünden gemiler demir almayacak, akıntıya karşı yavaş yavaş ilerleyecekti. Daha sonra gelecek 2. Tümendeki İngiliz gemileri, Fransızları rahatlatacak, yoğun ve sürekli ateş aralıksız devam edecekti. Ana tabyalar ile hafif bataryalar kontrol altına alındıktan sonra Canopus ve Cornwallis desteğiyle mayın tarama gemileri Kepez burnunu geçerek Sarısığlar koyuna kadar bölgeyi mayınlardan temizleyerek muharebe gemilerinin Boğaz'ın en dar bölümüne girmesine yol açacaktı. Atış kontrolü için Arc Royal Uçak gemisinden saat başı bir uçak havalanacaktı. Bunların yanında İngiliz Deniz Piyade Tümeni'ni taşıyan 6 taşıt gemisi Gelibolu'nun Batı sahillerinde çıkarma gösterisinde bulunacaktı.

Harekat 18 Mart Perşembe sabah 08.15'te Queen Elizabeth'in direğinde görülen "ileriye hareket" işareti ile başladı. 10.30 sularında Birleşik Filo, manidar bir şekilde Truva Savaşının ünlü komutanının adaşı, Agamemnon kılavuzluğunda Boğaz'a giriyordu. Filonun önündeki muhripler muharebe alanını tarayarak, muharebe gemilerine yol açıyordu. Kumkale gerisinden açılan obüs ateşinin etkisi altına giren gemiler hedeflenen bölgeye yaklaştı.

İlk mermi saat 11.15 sularında, Prince George ile 1. Tümene kanatlarda eşlik eden, Triumph tarafından Haleli sırtlarına doğru ateşlendi. İntepe'deki bataryalar buna karşılık vermeye başladı. 1. Tümen Tengerdere ve Haleli Sırtları hattında oluşturdukları A Hattı'nda yerini aldı. 11.30 sularında Merkez tabyalara bombardımana başladılar. Triumph Anadolu tarafında Prince George Gelibolu tarafında konumlanarak obüsleri ateş altına alırken, Queen Elizabeth Anadolu Hamidiye, Agamemnon Rumeli Mecidiye, Lord Nelson Namazgah ve Inflexible Rumeli Mecidiye gibi merkez tabyalarını hedef almıştı. Uzun menzilden ateş eden zırhlılara karşı daha kısa menzilli toplara sahip merkez tahkimatı sessiz kaldı. Lakin mayın hatlarını koruyan bataryalarla, obüs bölgesinden açılan atışlar etkili oluyordu. Obüs bataryalarının Merkez Tabyalar üzerindeki baskıyı hafifletebilmek için özellikle orta gruptaki muharebe gemilerini hedef alması emri verilmişti. Queen Elizabeth'in Çimenlik Tabyası üzerine yönelttiği ateş sonucu Çimenlik'in cephaneliği tutuştu. Şehrin içine düşen bir mermisi de şehirde yangın başlattı. Triumph orta bataryasıyla Dardanos'u döverken yakın bataryaları ile de mayın hatlarını koruyan toplara karşılık veriyordu.

 

Bu denli ateş karşısında tabya ve bataryaların zarar gördüğü kesin olmakla beraber rüzgarın eşlik ettiği top dumanları yüzünden hasarın büyüklüğünü anlama imkanları yoktu. Amiral de Robeck öğle saatinde verilen tahribatın yeterli olduğu kanaatine varıp 3. Tümendeki Fransız gemilerini, A Hattı'nın arasından geçip ilerleyerek, daha yakın mesafeden bombardımana çağırdı.

 

18 Mart Deniz Muharebesi ve Zaferi; Birleşik Filo için hazin, Boğaz'ın savunucusu Türkler içinse övünç ve gurur ile anımsanacak birçok olayın cereyan ettiği bir muharebe olmuştur. O gün, burada yaşanan kahramanlıklar, fedakarlıklar menkıbesel nitelikler kazanarak, zenginleşerek, efsaneleşerek bugünlere gelmiştir.

Bu kahramanlıklar arasından bazılarının adını burada anmak gerekirse bir tanesi Dardanos Batarya Komutanı Üstteğmen Hasan ve Teğmen Mevsuf'tur. Kıyıya 400 metre uzaklıkta boğaza egemen bir tepede kurulmuş olan Dardanos Bataryası muharebe boyunca etkili atışları ile Birleşik Filo'nun başlıca hedeflerinden (Dardanos bataryasının mevzii kesmine 18 Mart günü 4000 den fazla top mermisi düştüğü saptanmıştır.) olmuştur. Bu gün üzerine yağan yüzlerce mermiden birinin isabeti sonucu Batarya Komutanı Üstteğmen Hasan ve Teğmen Mevsuf şehit olmuş ve sonucunda batarya bir süre susmuştur. Yüzbaşı Muhittin'in görevi devralması ile batarya atışlarına devam edebilmiştir. Başkomutanlık Dardanos Bataryasına Müstahkem Mevkiinin önerisiyle bu gün şehit olan iki kahramanımızın adı konularak, Hasan-Mevsuf Bataryası olarak değiştirilmiştir.

Burada Seyit Onbaşı'nın da adını anmak gerekir. Rumeli Mecidiye tabyasında ikmal eri olan Abdurrahman oğlu Seyit Onbaşı, 18 Mart günü '190 ila 215 kg'lık mermileri koltuğu altında taşıyarak topların kesintisiz atış yapmalarını sağlamış, batarya içinde, toplar toprak altında kaldıkça mermi eksiğini kolaylıkla tamamlamış olmakla' taltife layık görülmüştür.

 

08-03-202308-03-202308-03-202308-03-202308-03-202308-03-202308-03-2023

Paylaş Facebook  Paylaş twitter  Paylaş google  Paylaş linkedin
Yayın: 08.03.2023 - Güncelleme: 08.03.2023 15:16 - Görüntülenme: 106
  Beğen | 4  kişi beğendi